Kabelschade en aansprakelijkheid van vissersschepen

Onderzeese kabels zijn letterlijk de aderen van onze digitale wereld. Ze vervoeren dagelijks miljarden datastromen: van telefoongesprekken en e-mails tot financiële transacties. Toch liggen deze kabels vaak kwetsbaar op of net onder de zeebodem. Voor vissers zijn ze – ondanks aanwezige zeekaarten – niet altijd even goed zichtbaar, terwijl de gevolgen van een schadevaring met een vis- of ander vaartuig ingrijpend kunnen zijn. Een kabelbreuk kan miljoenen euro’s aan schade met zich brengen en (inter-)nationale dataverbindingen dagenlang verstoren. Het is dan ook geen verrassing dat kabelschades leiden tot juridische procedures. Centraal staat dan de vraag: wie is aansprakelijk voor deze schade?

Schadevaring: meer dan een aanvaring tussen schepen

De wet kwalificeert een ‘aanvaring’ als ‘de aanraking van schepen met elkaar’ (8:540 BW). Omdat één schip ook schade kan toebrengen, bepaalt artikel 8:541 BW dat wetsartikelen omtrent de ‘aanvaring’ ook van toepassing zijn als schade is veroorzaakt door één zeeschip zonder dat er een ‘aanvaring’ met een ander schip plaatsvond. Wanneer een visserschip een kabel raakt met haar sleepnet of anker, dan kan dit dus als “schadevaring” kwalificeren.

De toepassing van dit artikel is echter allesbehalve uitgekristalliseerd. Rechters hebben de afgelopen jaren wisselend geoordeeld: soms in het voordeel van de kabelexploitant, soms in het voordeel van de vissers.

Rechtspraak in beweging door de jaren heen binnen het maritieme recht

1983

In 1983 oordeelde het hof Den Haag (ECLI:NL:GHSGR:1983:AL6118), in het kort, dat vissers bij het vissen steeds de op openbare zeekaarten gemarkeerde kabels dienen te mijden.

2022

In 2022 oordeelde de rechtbank Rotterdam tweemaal (ECLI:NL:RBROT:2022:2114/ECLI:NL:RBROT:2022:2115) dat die overweging uit 1983 niet langer kan worden geacht het geldende recht weer te geven. Het aantal onderzeese kabels is sindsdien sterk toegenomen, onder meer vanwege de opkomst van digitale communicatie en de aanleg van windparken op zee.

2024

In 2024 oordeelde het hof Den Haag (ECLI:NL:GHDHA:2024:2314) dat goed zeemanschap meebrengt dat een dergelijk risico – het aanraken van kabels – dient te worden vermeden. “Het ophalen van de netten bij het passeren van de kabel kan dat risico wegnemen, in welk geval zich geen strijdigheid met goed zeemanschap voordoet. Indien echter dat ophalen onmogelijk of onwerkbaar is, zal een andere oplossing moeten worden gevonden om te voorkomen dat zich het gevaar van een aanvaring/beschadiging verwezenlijkt”. Het hof laat partijen vervolgens toe om het hof voor te lichten over de vraag hoe in andere landen tegen deze problematiek wordt aangekeken.

Wat betekent dit in de praktijk voor de maritieme sector

Voor kabelexploitanten betekent dit bijvoorbeeld dat zij er zorg voor moeten dragen dat kabels en leidingen goed zijn geregistreerd, kabels (voor zover mogelijk) worden ingegraven en dat zij monitoren of er zich wijzigingen voordoen op de zeebodem. Voor (vissers)schepen ligt de nadruk op de norm van ‘goed zeemanschap’, waaronder het gebruiken en juist interpreteren van actuele zeekaarten, voorzichtigheid en het treffen van voorzorgsmaatregelen.

Voor verzekeraars is het relevant of er sprake is van een verzekerde gebeurtenis en zo ja, of de verzekerde (de kabelexploitant dan wel de scheepseigenaar) aansprakelijk is voor de schade. De rechtspraak is nog steeds in ontwikkeling en het speelveld is dus ook aan verandering onderhevig.

Hoe onze advocaten kunnen helpen

Ons maritieme team heeft ruime ervaring met kabelschadezaken. Wij staan zowel kabelexploitanten als scheepseigenaren en hun P&I en aansprakelijkheidsverzekeraars bij. Dat doen wij met diepgaande kennis van de wet én actuele rechtspraak.

Aansprakelijkheid en maritiem gecombineerd

Wij adviseren niet alleen over kabelschade en aansprakelijkheid van vissersschepen, maar ook over strategie: hoe bewijs te verzamelen, hoe de kansen in te schatten en welke route (onderhandeling, arbitrage of andere procedure) het meest effectief is. Meer weten? Neem contact met ons op.