Ontslag van een bestuurder door de rechtbank, wanneer?
Het houdt de gemoederen in Nederland al meer dan een jaar bezig: de mondkapjesaffaire met als hoofdrolspeler Sywert van Lienden. Vandaag 21 juli 2022 heeft de rechtbank Amsterdam op verzoek van het openbaar ministerie Sywert van Lienden en Bernd Damme ontslagen als bestuurders van de Stichting Hulptroepen Alliantie. Een besluit dat niet lichtvaardig wordt genomen.
Mondkapjesaffaire
Aan het begin van de coronacrisis in het voorjaar 2020 hebben Van Lienden en Damme de Stichting Hulptroepen Alliantie opgericht om, naar zeggen van de bestuurders, onder andere mondkapjes te importeren naar Nederland voor zorginstellingen. Dit zou zonder winstoogmerk zijn.
Van Lienden en Damme hebben echter kort na de oprichting van de stichting, ook een vennootschap opgericht. Deze onderneming hield zich ook bezig met onder andere het importeren van mondkapjes en had wel een winstoogmerk. Deze vennootschap heeft de beruchte deal gesloten met de overheid voor de levering van 40 miljoen mondkapjes. Van Lienden en Damme zouden hier goed aan hebben verdiend: “de mondkapjesaffaire”.
Ontslag bestuurder door rechtbank
Een bestuurder kan op verzoek van een belanghebbende of van het openbaar ministerie door de rechtbank worden ontslagen. Er moet dan sprake zijn van verwaarlozing van zijn taak, wegens andere gewichtige redenen of wegens ingrijpende wijziging van omstandigheden op grond waarvan het voortduren van zijn bestuurderschap in redelijkheid niet kan worden geduld.
Wanneer een bestuurder door de rechtbank wordt ontslagen, kan een bestuursverbod van 5 jaar worden opgelegd, tenzij de bestuurder mede gelet op de aan anderen toebedeelde taken geen ernstig verwijt kan worden gemaakt.
De rechtbank kan hangende het onderzoek, de bestuurder schorsen. Dit heeft de rechtbank Amsterdam in de uitspraak van 28 april 2022 gedaan.
Ontslag Van Lienden en Damme
De rechtbank Amsterdam overweegt in haar uitspraak van 21 juli 2022 dat Van Lienden en Damme met het oprichten van de vennootschap onvoldoende voor ogen hebben gehad dat dit conflicteerde met het belang van de stichting. Zij hadden immers een rechtstreekse concurrent opgericht.
Van Lienden en Damme lieten het tegenstrijdige belang voortbestaan door bij iedere bestelling zelf de afweging te maken of de koop moest worden gesloten met de stichting of de vennootschap. Zij hebben bijvoorbeeld zelf besloten dat de deal met de overheid met de vennootschap werd gesloten en niet met de stichting. Van Lienden en Damme hebben daarmee in strijd met de statuten van de stichting gehandeld
Geen onderscheid tussen de stichting en de vennootschap
Van Lienden en Damme, en dan voornamelijk Van Lienden, hebben daarbij ook niet naar buiten toe een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de stichting en de vennootschap. Van Lienden heeft bijvoorbeeld steeds benadrukt zich met de stichting belangeloos in te zetten en de vennootschap niet duidelijk vermeld.
De rechtbank ontslaat Van Lienden en Damme als bestuurders van de stichting én legt hen een bestuursverbod op van 5 jaar. De rechtbank heeft ook een andere bestuurder voor de stichting aangewezen.
De uitspraak van de rechtbank laat zien dat bestuurders zijn taak goed moet uitvoeren, het belang van de stichting moet dienen en niet van een concurrent. Heb jij vragen over de mogelijkheden van het verzoeken van een bestuursverbod? Neem gerust contact op met Margriet Kooiman.
